امروزه ردپای اینترنت و فضای مجازی در اغلب عرصه‌های اجتماعی قابل مشاهده است و حوزه‌ی آموزش و تدریس خصوصی هم از این قاعده مستثنی نیست. آموزش از راه دور و حضور در کلاس‌هایی که وجود خارجی ندارند، مساله‌ای است که امروزه اغلب دانش‌آموزان و دانشجویان جهان، مخصوصاً از زمان شیوع ویروس کرونا با آن درگیر شده‌اند. در سیستم آموزش مجازی، کلاس آنلاین، جایگزین کلاس فیزیکی در مراکز آموزشی حضوری شده است و بدون توجه به موقعیت مکانی دانش‌پذیران و اساتید می‌توانند با استفاده از این محیط در کلاس درس شرکت نمایند. اما موضوع مهمی که وجود دارد، این است که آیا کلاس‌های مجازی می‌توانند جایگزین خوب و مناسبی برای کلاس‌های حضوری باشند یا خیر؟ نظر شما چیست؟ فکر می‌کنید کدام یک بر دیگری برتری دارد؟ برای دانستن پاسخ با این مقاله از آن آکادمی که در آن به مقایسه آموزش از راه دور و حضوری پرداخته شده، همراه ما باشید.
آموزش حضوری و سنتی چیست؟
برای مقایسه آموزش از راه دور و حضوری بد نیست سفری به گذشته داشته باشیم. دوران مدرسه و کلاس‌های درسی که در آن‌ها آموزش به دانش‌آموزان در چارچوب میز و نیمکت و تخته سیاه انجام می‌شد. در یادگیری حضوری، تعامل زنده بین مدرس و محصل وجود داشت که این خود منجر به ارتباط موثر می‌شد. کلاس‌های درس سنتی با حضور مدرس یا مربی که وظیفه‌ی انتقال اطلاعات به دانش‌پذیران را داشتند، برگزار می‌شد و در آن اغلب روش‌های یادگیری از قبیل خواندن، نوشتن، بحث، پروژه، کارگروهی و تمرین با هم ترکیب می‌شدند. آموزش حضوری قرن‌ها استاندارد آموزشی بوده است و به همین جهت به‌عنوان روش واقعی یادگیری شناخته می‌شود. اما با همه‌ی مزایایی که برای تدریس به روش سنتی وجود دارد، نمی‌توان به قطعیت گفت که شرکت در کلاس به‌صورت حضوری تضمین‌کننده‌ی تمرکز و موفقیت بیشتر افراد خواهد شد. در ادامه بیشتر راجع به این موضوع توضیح خواهیم داد.
آموزش از راه دور چیست؟
در مقایسه آموزش از راه دور و حضوری باید گفت که آموزش از راه دور در قالب کلاس‌های آنلاین برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان در این کلاسها از طریق فضای مجازی می‌توانند با هم تعامل برقرار نمایند. کلاس‌های آنلاین و مجازی در دو نوع مختلف برگزار می‌شوند. یکی کلاس‌های مجازی بدون مدرس و ویدئو محور هستند که در آن‌ها نظارت مدرس وجود ندارد. این نوع از کلاس‌های آنلاین، اساساً یک دوره‌ی آموزشی الکترونیکی خصوصی به حساب می‌آیند که می‌توانند آزمون آنلاین خودکار هم داشته باشند. اینگونه کلاسها را می‌توان به وفور در یوتیوب و آپارات مشاهده کرد. اما نوع دیگری از کلاس‌های آنلاین به‌صورت زنده هستند و تحت نظارت و رهبری مدرس قرار دارند. این کلاسها به تعریف کلاس سنتی نزدیک‌تر هستند و در آن‌ها مباحث آموزشی به‌صورت آنلاین و در تاریخ خاصی اجرا می‌شود و دانش‌پذیران از طریق ویدئو کنفرانس در کلاس حضور دارند و با یکدیگر در تعامل هستند.
?? شرکت در کلاس مجازی آموزش طراحی وب و اپلیکیشن اندرویدی آن آکادمی
تفاوت‌های آموزش از راه دور و حضوری
آموزش از راه دور و حضوری از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر متفاوت می‌باشند. در ادامه برخی از این تفاوت‌های مهم را بررسی خواهیم کرد.
۱. تفاوت در انعطاف‌پذیری
یکی از مهم‌ترین مواردی که در مقایسه آموزش از راه دور و حضوری می‌توان به آن اشاره کرد، بحث زمان و مکانی است که افراد برای یادگیری در اختیار دارند. در کدام یک از این روش‌های آموزشی می‌توانید در زمان و مکان دلخواهتان سر کلاس درس حاضر شوید و آنچه را که می‌خواهید فراگیرید؟ خب مسلماً در آموزش به روش مجازی و آنلاین، انعطاف‌پذیری در زمان و مکان یادگیری وجود خواهد داشت. دوره‌های آموزش آنلاین این امکان را به شرکت‌کنندگان می‌دهند تا ساعت کلاس درس را با توجه به برنامه‌ی روزانه‌ی خود انتخاب کنند و برای مراجعه به کلاسها محدودیت مکانی نداشته باشند و از هر کجا که می‌خواهند به محتوای دوره دسترسی پیدا کنند. اغلب دوره‌های آنلاین با فرمت هفتگی ارائه می‌شوند و انعطاف‌پذیری در انتخاب مکان و زمان موجب می‌شود تا هیچ‌گونه معذوریتی برای متقاضیان یادگیری وجود نداشته باشد.
۲. تفاوت در انضباط و انگیزه
موردی دیگری که در هر دو روش آموزش از راه دور و حضوری باید به آن توجه داشت، دستیابی به موفقیت و نتایج ایده‌آل به واسطه‌ی پیگیری منظم و داشتن انگیزه در دانش‌پذیران می‌باشد. ساختار دوره‌های آنلاین و عدم تعهد افراد به بازه‌های زمانی مشخص در دوره‌های مجازی، می‌تواند تا حد زیادی موجب عدم پیگیری منظم و یا بی‌انگیزگی فراگیران به ادامه‌ی فرآیند یادگیری شود. متاسفانه گاهی انعطاف‌پذیری بالای دوره باعث پشت گوش اندازی و بی‌انگیزه شدن افراد نسبت به پیگیری جلسات آموزشی خواهد شد. بنابراین افرادی که متقاضی شرکت در کلاس‌های آنلاین می‌باشند، باید به نوعی از خودانگیزشی برخوردار باشند و برای شرکت منظم در دوره‌های آموزشی برنامه‌ریزی صحیحی انجام دهند و خود را به اجرای آن متعهد نمایند. در غیر این صورت، استفاده از کلاس‌های مجازی چندان نتیجه‌بخش نخواهد بود.
? نکته: برنامه‌ریزی و درنظر گرفتن بازه‌ی زمانی مشخص و قرار گرفتن در محیطی که کمترین عوامل برهم‌زننده تمرکز را دارد، به ایجاد نظم و انگیزه بیشتر در افراد برای ادامه دادن و موفقیت در دوره‌های آموزش مجازی، کمک خواهد کرد.
۳. تفاوت در استفاده از انواع رسانه در آموزش از راه دور و حضوری
در هر دو روش آموزش از راه دور و حضوری امکان استفاده از انواع رسانه برای اساتید وجود دارد. اما در آموزش به روش سنتی، تمایل چندانی نسبت به بکارگیری رسانه‌های مختلف آموزشی وجود ندارد. حال آنکه مدرسین دوره‌های مجازی امکان بهره‌مندی از انواع رسانه‌ها برای گفتار و نقل موضوع، به‌منظور جذب و درگیر کردن فراگیران و همچنین ایجاد پل ارتباطی در میان مدرس و دانش‌پذیر را دارند. اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که در استفاده از رسانه و محتوای آموزشی، هوشمندانه عمل شود. مطالب و محتوای رسانه‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که بر ارزش دوره بیافزاید و به فراگیران تجربه‌ای را القا نماید که جای دیگری نتوانند آن را دریافت کنند. همان‌قدری که تعامل در سامانه‌ی آموزش الکترونیک حائز اهمیت می‌باشد، به همان میزان کیفیت در آن نیز مهم است.
?? همچنین بخوانید: آشنایی با مزایای آموزش آنلاین در دنیای امروز
۴. تفاوت در تعاملات اجتماعی
یکی دیگر از تفاوت‌های مهم میان آموزش از راه دور و حضوری تفاوت در تعاملات اجتماعی می‌باشد؛ در هر دو روش افراد می‌توانند با همکلاسی‌ها و اساتید خود در ارتباط باشند اما نوع ارتباط در این دو روش با هم متفاوت است. در کلاس‌های حضوری معمولاً فرصت سوال و جواب و تعامل تک تک فراگیران با استاد وجود ندارد و یا بسیار کم است. اما در کلاس‌های آنلاین و مجازی این مشکل تا حد زیادی رفع شده است و در طراحی این کلاسها تلاش شده تا سطح قابل قبولی از تعامل در طول دوره‌ی آموزشی ایجاد گردد. افراد می‌توانند در مدت زمان برگزاری دوره می‌توانند ایده‌ها و اشکالاتشان را با اساتید و هم‌دوره‌ای‌های خود در میان بگذارند و مباحث را عمیق‌تر از همیشه یاد بگیرند. بعلاوه، ارتباط مجازی افراد شرکت‌کننده در کلاس‌های آنلاین به مرور زمان موجب تقویت مهارتهای فرد دیگری همچون خلاقیت و حل مساله در آن‌ها خواهد شد.
۵. تفاوت آموزش از راه دور و حضوری از لحاظ صرف هزینه
یکی دیگر از عناصر کلیدی که در بحث مقایسه آموزش از راه دور و حضوری باید در نظر گرفت، میزان هزینه‌های مصرفی می‌باشد. در گذشته گاهی افراد برای دریافت یک دوره‌ی آموزشی خاص مجبور به پرداخت هزینه‌های بسیار بالا بودند و حتی برای آنکه بتوانند در کلاس موردنظرشان حاضر شوند، مدام در رفت و آمد از شهری به شهر دیگر بودند. این‌کار نه‌تنها هزینه‌های گزاف و اضافه برای آن‌ها به همراه داشت، بلکه در اواسط دوره موجب ایجاد حس دلسردی و خستگی در آن‌ها می‌شد. اما در دوره‌های مجازی محدودیتی برای شرکت‌کنندگان وجود ندارد و آن‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از جهان با صرف کمترین هزینه آموزش‌های دلخواه خود را دریافت نمایند و به نتیجه‌ای که می‌خواهند دست یابند. از طرفی، هر محتوای آموزشی آنلاین می‌تواند بارها و بارها مورد استفاده قرار گرفته و به همین دلیل هزینه‌ی تشکیل دوره سرشکن می‌شود و قیمت دوره به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد.
?? آن آکادمی اقدام به برگزاری دوره تخصصی آموزش کاربرد هوش مصنوعی در فنی مهندسی برای اولین بار در ایران نموده است. آن دسته از مهندسانی که طالب پیشرفت در علم مهندسی با استفاده از هوش مصنوعی می‌باشند، می‌توانند همین حالا در این دوره آموزشی شرکت نمایند و در بحث کاری، درآمدی و علمی به پیشرفت‌های چشمگیر دست یابند.
سخن آخر
در این مقاله از آکادمی آموزش آنلاین آن آکادمی به بررسی تفاوت‌های میان آموزش از راه دور و حضوری پرداختیم و گفتیم که هر یک از این روش‌های آموزشی چه ویژگی‌هایی دارند. استدلال ما این نیست که یادگیری حضوری و سنتی باید قطع شود. اما با این همه، آموزش آنلاین اگر به‌صورت اصولی برگزار شود، می‌تواند به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای آموزش حضوری به حساب آید و حتی مکملی برای آن باشد. برای مثال برخی از معلمان و مربیان از روش ترکیبی استفاده می‌نمایند که در آن از هر دو روش سنتی و برخط برای به حداکثر رساندن نتایج مطلوب استفاده می‌شود. با توجه به ظرفیت‌های بسیار خوبی که به‌واسطه‌ی حضور تکنولوژی آموزش آنلاین به‌وجود آمده است، می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده شاهد تحولات عمده‌ای در این زمینه باشیم. در همین راستا، سایت آموزشی آن آکادمی اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه در زمینه‌های مختلف توسط بهترین و متخصص‌ترین اساتید کشور، نموده است.
